Wielki atraktor Wikipedii

Za sprawą najnowszego komiksu z xkcd – a właściwie tekstu, który pojawia się po najechaniu myszką na obrazek – w Internecie robi karierę mem na temat rzekomej “zbieżności” artykułów Wikipedii do hasła ‘filozofia’. Zbieżność ta była zdefiniowana przez kolejne kliknięcia w pierwszy (z paroma wyjątkami) link w każdym artykule i kolejne powtarzanie tego procesu. W końcu powinniśmy trafić na wspomniany tekst o filozofii.
Zabawną cechą tego memu jest fakt, iż stosuje się do niego swego rodzaju zasada nieoznaczoności: samym swoim istnieniem (i popularnością) oddziałuje on na zjawisko, które zdaje się opisywać. W końcu mówimy tutaj o serwisie, którego zawartość edytują tysiące użytkowników, a dzięki całej tej plotce ich uwaga jest tym bardziej skupiona na tekstach leżących na ścieżce do tej nieszczęsnej ‘filozofii’… jeśli takowa faktycznie istnieje.

A czy istnieje? No właśnie :) Traktując to jako swego rodzaju pouczającą zabawę, postanowiłem zbadać sprawę i wysmażyłem odpowiedni program, który potrafi automatycznie wykonywać procedurę opisaną na początku, tj. kolejno przechodzić przez teksty w Wikipedii i “klikać” w pierwsze linki z ich treści. Szybko zorientowałem się wtedy, że twierdzenie o zbieżności do Philosophy jest tylko wycinkiem większej, bardziej interesującej całości.
Okazało się bowiem, że Wikipedia ma coś w rodzaju uniwersalnego atraktora, którego ‘filozofia’ jest częścią. Ma on postać cyklu zmieniającego się w czasie (z powodu edycji, oczywiście) i obejmuje interesujący zestaw pojęć, które semantycznie są połączone zależnością rekurencyjną. Obserwując kształt owego cyklu w dłuższym przedziale czasowym, można by zapewne wyodrębnić terminy zupełnie podstawowe, które są w nim obecne stale lub wypadają tylko na krótką chwilę. Kto wie, może w ten sposób udało by się dokonać jakiegoś fundamentalnego odkrycia z dziedziny filozofii, na przykład odpowiedzieć na pytanie o życie, Wszechświat i całą resztę? ;-)

Nieco mniej ambitnym wyzwaniem jest zbadanie, jak daleko od atraktora znajdują się pewne hasła. Innymi słowy, ile kliknięć dzieli nas od wpadnięcia w cykl zapętlających się pojęć, jeśli zaczynamy od danego artykułu? Jeśli zastanowimy się nad tym chwilę, to można dojść do wniosku, że odpowiedź byłaby miarą odwrotności “stopnia abstrakcji” danego pojęcia. Skoro bowiem w atraktorze znajdują się terminy bardzo ogólne, oddalanie się od niego powinno nas przybliżać do konkretów. Czy tak jest w rzeczywistości?…
Wygląda na to, że faktycznie coś w tym jest. Poniżej przedstawiam tendencyjne wyniki sprawdzenia pewnej liczby bynajmniej wcale nie losowo wybranych haseł. i obliczenia odległości każdej z nich od Czarnej Dziury Abstrakcji:

Nie jestem wprawdzie do końca pewien, co oznacza to, że Angry Birds są niemal dwa razy bardziej abstrakcyjne od Juliusza Cezara, ale na pewno musi to coś znaczyć ;]