IGK nr 7

W tym nieprzewidywalnym, szybko zmieniającym się i zaskakującym niespodziewanymi wydarzeniami świecie są jednak pewne rzeczy, które się nie zmieniają – i mam nadzieję, że zmieniać się nie będą. Jedną z nich jest to, że co roku w okolicach początku wiosennego kwietnia koderzy z Warsztatu i okolic zjeżdżają do Siedlec, by wziąć udział w konferencji poświęconej tworzeniu gier komputerowych – czyli IGK. To już sześć lat minęło od pierwszej takiej imprezy i z początku chyba tylko nieliczni wyrażali nieśmiałe nadzieje na to, że stanie się ona stałym punktem w ich kalendarzu…

Wykład na temat ciał miękkich

A jednak to się kręci. Niniejszą notkę piszę właściwie na gorąco, jako że tegoroczna edycja nr 7 zakończyła się zaledwie przed kilkoma godzinami. Oficjalnie. Bo tak naprawdę IGK trwa tak długo, jak długo jej uczestnicy – pasjonaci kodowania gier – chcą się spotykać i spędzać ze sobą czas, niekoniecznie tylko na sali wykładowej, słuchając kolejnych referatów z interesujących ich dziedziny. Zdecydowanie nie tylko tam :)
W tym roku referaty dopisały ilościowo i jakościowo. Dwie odbywające się równolegle sesje plenarne oferowały ciekawe wykłady z różnych obszarów szeroko pojętej ‘inżynierii gier komputerowych’, z których zapewne każdy mógł wybrać dla siebie coś pasującego – i to w kilku sztukach. Częściowo pewnie przyczynił się do tego zapał organizatorów (koła naukowego studentów informatyki Akademii Podlaskiej), którzy sami przygotowali kilka prezentacji. Nie obyło się też bez przedstawicieli firm informatycznych; aczkolwiek obiecane wystąpienie Techlandu ostatecznie się nie odbyło ;(

Niektórych prac nie powstydziłby się
sam TurboDymoMen ;-)

Ale referaty to dla wielu tylko poboczny fragment części oficjalnej IGK. Nie może tu zabraknąć Compo, czyli konkursu czteroosobowych grup piszących gry na wybrany temat w ciągu kilku (ok. 7-8) godzin trzeciego dnia konferencji. Udział w nim jest niezwykle pouczającym, a jednocześnie dość nietypowym doświadczeniem (o ile ktoś nie jeździ na imprezy demoscenowe, rzecz jasna :]). Jest też bardzo satysfakcjonujący wtedy, gdy w wyniku włożonych podczas niego wysiłków powstaje gotowa, grywalna gra. Coś takiego właśnie stało się moim udziałem w tym roku. A że przy okazji udało się nią zgarnąć nagrody za drugie miejsce – to niewątpliwie miły, ale tylko dodatek :)

Nieodzowną częścią IGK jest natomiast, khm… “wieczorek integracyjny” (czytaj: LAN-party) po zakończeniu programu oficjalnego. To też świetna okazja, by niemal w czasie rzeczywistym podzielić się wrażeniami – co też właśnie czynię. Ale ponieważ czas tu jest cenny, a naprędce sklecona topologia sieci nie do końca stabilna (co oczywiście tylko dodaje jej klimatu), to na tej krótkiej impresji pozwolę sobie zakończyć. W końcu Quake 3 i Starcraft same się w siebie nie zagrają :>

(Zdjęcia dzięki uprzejmości Rega)

10 lat w sieci

Tegoroczny koniec grudnia to czas podsumowań tego, co działo się nie tylko w ciągu ostatnich 12 miesięcy, ale i całej ostatniej dekady. A przypadkiem właśnie dekadę temu zyskałem dostęp do globalnej sieci zwanej Internetem… Jest to więc ciekawa okazja na podzielenie się paroma moimi obserwacjami tego, jak na przestrzeni ostatnich 10 lat Internet się zmieniał.

Rok 1999 to nie były jakieś zamierzchłe czasy sieci w Polsce (nie wspominając już o sieci w ogóle), lecz mimo to podejrzewam, że niezbyt duża część obecnych jej użytkowników dobrze je pamięta. Cechą wyróżniającą Internetu w tamtym okresie była przede wszystkim oszczędność. Szerokopasmowe łącza nikomu się wtedy nie śniło, a część internautów musiała płacić za sam czas spędzony w sieci (sławetny numer 0202122). Dlatego też podstawową zasadą netykiety było możliwie najskuteczniejsze zmniejszanie rozmiarów przesyłanych danych. Objawiało się to dość spartańskim wyglądem ówczesnych stron, z rzadka składającym się z większej ilości obrazków, a często wykorzystującym takie niefortunne wynalazki HTML jak choćby ramki.
Jak nietrudno zauważyć dzisiaj jest zupełnie inaczej. Główna strona typowego portalu może spokojnie ważyć kilka megabajtów i być okraszona kilkoma reklamowymi animacjami typu Flash, często zresztą niczym nie różniących się od spotów telewizyjnych. Wymaga ona więc znacznie większej przepustowości łącza, a także o wiele lepszej i efektywniejszej przeglądarki.

To też zresztą znak rozpoznawczy Internetu końca dekady: jest on niemal tożsamy z WWW, a inne protokoły komunikacji są w głębokim odwrocie. Kilka lat wcześniej było pod tym względem inaczej. Przeglądanie stron było tylko jedną z wielu sieciowych aktywności, do których należało też korzystanie z e-maila, ściąganie plików przez FTP, czytanie grup dyskusyjnych (Usenet) czy pogaduszki za pośrednictwem IRC. Dzisiaj prawie każdy z tych kanałów komunikacji został pochłonięty lub zastąpiony przez tzw. aplikacje webowe, czyli po prostu trochę bardziej interaktywne wersje stron WWW.

I wreszcie trzeci aspekt zmian, jakie w sieci się dokonały: jej umasowienie. Nie chodzi tu tylko o sam wzrost liczby osób korzystających z sieci, który w ciągu ostatnich 10 lat był prawie czterokrotny. Chodzi o pewne zmiany w samej “strukturze” sieci, które są przynajmniej częściowo jego wynikiem.
Kiedyś w Przekroju czytałem artykuł reklamowany na okładce wiele mówiącą frazą: “Jak idioci zepsuli nam Internet”. Dotyczy ona oczywiście całego sieciowego trendu znanego pod ogólnym określeniem Web 2.0, nad którym zresztą pastwiłem się już przy innej okazji. W skrócie chodzi mniej więcej o to, że połączenie masowości dostępu do Internetu (w krajach rozwiniętych to już przynajmniej połowa populacji) z łatwością umieszczania w nim nowych treści (coraz mniejsza konieczność znajomości takich “technikaliów” jak choćby HTML) powoduje zalanie sieci contentem bez żadnej wartości, czyli jej zwyczajne zaśmiecenie.
W sumie jednak jest to nic nowego; już przed 10 laty mówiło się, że zawartością Internetu są w większości bzdury. Różnica między stanem z tego czasu a dniem dzisiejszym jest jednak taka, że mimo bezwzględnego (a pewnie i względnego) wzrostu ilości treściowych odpadów znalezienie poszukiwanych informacji jest paradoksalnie łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Zawdzięczamy to jednak tylko i wyłącznie gwałtownemu rozwojowi internetowych wyszukiwarek.

Ogólny bilans tej dekady w sieci nie jest więc jednoznaczny. Z jednej strony stoją rzecz jasna MySpace, Facebooka, 4chana czy inne sieciowe szkodniki, ale z drugiej jest przecież Google, Wikipedia i całe mnóstwo wartościowych serwisów tematycznych, z których część nie powstałaby pewnie w warunkach “elitarnego” Internetu sprzed dekady.
Jesteśmy więc w innym miejscu – lecz niekoniecznie gorszym. Trzeba się do niego po prostu przyzwyczaić :)

Powtórka z DirectX

Za sprawą przedmiotu o nazwie Grafika Komputerowa 3D musiałem ostatnio przypomnieć sobie, jak tak naprawdę i w praktyce koduje się w DirectX. Pewnie brzmi to dziwnie, ale w rzeczywistości przez ładnych kilka miesięcy nie pisałem większych ilości kodu, który by z tej biblioteki korzystał.

Piękna scena ;-)

Projekt, który musiałem teraz napisać, nie był ani trochę ambitny, bo polegał li tylko na wyświetleniu zupełnie statycznej sceny z kilkoma modelami, oświetleniu jej i zapewnieniu możliwości poruszania się w stylu strzelanek FPP. Oczywiście nie było też mowy o żadnych shaderach.

Niby banalne, ale jednak rzecz zajęła mi w sumie jakieś cztery znormalizowane wieczory (czyli od 3 do 4 godzin każdy). Częściowo było tak pewnie dlatego, że pokusiłem się jeszcze o teksturowanie, możliwość regulacji paru opcji renderowania czy bardzo, bardzo prosty menedżer sceny – czytaj: drzewko obiektów + stos macierzy ;)
Wydaje mi się jednak, że ważniejszą przyczyną był nieszczęsny fixed pipeline, którego byłem zmuszony używać. Jeszcze kilka lat temu nigdy bym nie przypuszczał, że to powiem, ale… shadery są po prostu łatwiejsze w użyciu. Porównując chociażby trywialne mieszanie koloru diffuse wierzchołka z teksturą przy użyciu pixel shadera:

oraz stanów urządzenia:

nietrudno jest ocenić, w której znacznie lepiej widać, co faktycznie dzieje się z kolorem piksela. No, chyba że dla kogoś multum stałych w rodzaju D3DABC_SOMESTRANGEOPTION jest czytelniejsze niż po prostu mnożenie ;P

Inną sprawą jest też to, że w DirectX napisanie aplikacji od podstaw jest stosunkowo pracochłonne. Brak “złych” funkcji typu glVertex* ma rzecz jasna swoje zalety, lecz jest też jednym z powodów, dla których tak opłaca się posiadanie własnego frameworka, a może nawet i – tfu tfu – silnika ;-)

Operacja reinstalacja

Wczorajsza premiera Windows 7 to dobry pretekst, żeby nowy system w końcu przetestować – zwłaszcza, że większość opinii, których o nim słyszałem, była zdecydowanie przychylna. W połączeniu z faktem, iż system operacyjny na moim laptopie już od dobrych paru miesięcy domaga się skrócenia swoich cierpień, otrzymujemy tylko jeden logiczny wniosek: czas zakasać rękawy i zabrać się za reinstalację!

Ktokolwiek choć raz zajmował się ponownym stawianiem systemu od zera wie, że czynność ta nie należy do relaksujących. Chociaż drobne komplikacje są praktycznie gwarantowane: a to zapomnimy o jakimś sterowniku, a to zapodziejemy gdzieś numer seryjny systemu, i tak dalej. Posiadanie komputera “zapasowego” (w moim przypadku tradycyjnego – stacjonarnego) znacznie redukuje dolegliwość takich problemów, ale nawet i w tej sytuacji warto się do całej operacji dobrze przygotować.
I właśnie dlatego sporządziłem poniższą listę kontrolną czynności, które dobrze jest wykonać przed rozpoczęciem zabawy w reinstalację systemu. Nie gwarantuję oczywiście, że da się przy jej użyciu uniknąć wszelkich kłopotów. Powinna być ona jednak w dużym stopniu pomocna. A wygląda ona następująco:

1. Zrób kopie zapasowe. Jest to oczywiste, a jednocześnie na tyle ważne, że warto o tym wspomnieć na początku. Niestety we współczesnych systemach dane, które chciałoby się zachować, prawie nigdy nie znajdują się w jednym miejscu. Dlatego właśnie można niemal zagwarantować, że przy robieniu przedinstalacyjnego backupu uda nam się coś pominąć.
   Żeby zminimalizować prawdopodobieństwo tego zdarzenia, warto do robienia kopii podejść dwojako:
   • Najpierw pomyślmy, co chcemy zachować. Edytowane dokumenty czy pisane programy są pewnie najważniejsze, ale to zdecydowanie nie wszystko. Co z ustawieniami używanych przez nas programów? Ulubionymi łączami w przeglądarce? Ciastkami (cookies)? Zapisanymi stanami gier (save‘ami)? Co z wszelkiego rodzaju przydatnymi materiałami, które kiedyś ściągnęliśmy nie wiadomo skąd i które jeszcze mogą się przydać? O różnego typu multimediach (muzyka, filmy) też nie wypadałoby zapomnieć. W sumie więc lista robi się całkiem pokaźna i pewnie każdy jeszcze mógłby coś na nią wpisać.
   • Następnie upewnijmy się, że o niczym nie zapomnieliśmy, przeglądając typowe miejsca, w których mogły się ukryć przydatne pliki. Moje dokumenty czy katalog /home będą pierwszym przystankiem. Potem warto odwiedzić Program Files (tudzież /usr/bin itp.) w poszukiwaniu aplikacji, których katalogi mogą zawierać ustawienia do skopiowania. W końcu warto spojrzeć do głównego katalogu dysku, do folderu z plikami ściąganymi z sieci, a w końcu na… Pulpit. Zwłaszcza jeśli tego ostatniego dawno nie sprzątaliśmy ;)
2. Sprawdź, czy masz pod ręką odpowiednie płyty z systemami operacyjnymi. Celowo użyłem tu liczby mnogiej, bowiem nierzadko w grę wchodzi tutaj więcej niż jeden system. W szczególności chodzi więc tutaj o:
   • dysk z systemem, który będziemy instalować – dość oczywiste :)
   • dysk z systemem, którego aktualnie używamy – jeśli jest on inny niż ten instalowany, dobrze jest mieć na wszelki wypadek możliwość powrotu, gdyby up/downgrade okazał się porażką
   • dyski od pozostałych systemów, których używamy – jak chociażby LiveCD jakiegoś Linuksa, jeśli zdarza nam się mieć takowego

   Pamiętaj też o wszelkich kluczach produktów czy numerach seryjnych, jeśli któryś z systemów ich wymaga.

3. Wyciągnij na wierzch dyski ze sterownikami do urządzeń, których używa twój komputer. Większość z nich pewnie będzie działała od razu, ale i tak warto mieć płytki pod ręką. Alternatywnie możemy zaufać sieci i stamtąd zaopatrzyć się w drivery – upewnijmy się jednak wpierw, że posiadamy sterowniki do modemu :)
4. Przygotuj też wersje instalacyjne dużych programów, których używasz do pracy. Chodzi tu o takie rzeczy jak pakiet biurowy, środowisko programistyczne (wraz z wszystkimi SDK-ami!), program graficzny, itp. Nawet jeśli można się w nie zaopatrzyć poprzez sieć, dobrze jest mieć je nagrane na nośnikach DVD/CD.
5. Nie zapomnij o programie antywirusowym i firewallu. Nie ma co, rzecz jasna, wierzyć przeróżnym badaniom stwierdzającym, że niezabezpieczony komputer podłączony do Internetu już po kilku minutach złapie megabajty wszelkiego rodzaju złośliwych programów. Nawet w przypadku Windows standardowy Windows Defender na początek w zupełności wystarczy. Tym niemniej warto w miarę szybko wyposażyć nowy system w aplikacje zabezpieczające.
6. Zaopatrz się w listę małych programów, których używasz. Zachowywanie ich wersji instalacyjnej zwykle nie ma sensu, ale dobrze jest mieć przynajmniej ich nazwy, aby dało się je szybko odnaleźć w sieci i zainstalować na nowym systemie.
7. Znajdź sobie jakieś zajęcie na czas instalacji systemu i większych programów; to może długo potrwać. Niewątpliwym utrudnieniem będzie tu oczywiście fakt, że zajęcie to nie może wymagać komputera ;-) (No, chyba że masz zapasowy :]). Tym niemniej przez te parę godzin warto skupić się na czymś bardziej produktywnym niż obserwowanie paska postępu.

Uff, spora ta lista. Jej rygorystyczne przestrzeganie może nie zawsze jest konieczne, ale nie wydaje mi się, żeby mogło komukolwiek zaszkodzić :) Akurat w przypadku tej nieczęsto (i coraz rzadziej) wykonywanej czynności, jaką jest reinstalacja systemu, zbytnia przezorność na pewno nie zawadzi.

Magister papierkologii stosowanej

Studentem jest się w okresach półrocznych. Jak bowiem powszechnie wiadomo, co pół roku należy zrobić coś, aby owym studentem nadal pozostać. Zazwyczaj jest to znany i powszechnie lubiany obowiązek przebrnięcia przez tzw. sesję. Bywa jednak, że jest on zastępowany przez coś zupełnie innego.

Właśnie coś takiego zdarzyło mi się w tym semestrze. Ominęła mnie tym razem przyjemność (;D) zdawania kilku egzaminów, gdyż została ona zamieniona na misję tworzenia, kolekcjonowania i składania różnych – nazwijmy to – dokumentów. I wcale nie było to takie proste, bo mówimy tutaj o kilkudziesięciostronnicowej pracy w pięciu egzemplarzach, podobnej ilości płyt DVD, paru podaniach, zestawieniach ocen, że o pracowicie wypełnianym indeksie nie wspomnę.

Krótko mówiąc, nie tak łatwo jest zostać inżynierem – trzeba wpierw wykazać się w paru dziedzinach, z papierkologią na czele :)

Rok++ i co z tego wynika

Jak trudno było nie zauważyć, przedwczoraj rozpoczął się kolejny rok kalendarzowy. Jeśli patrzeć na sam jego numer, to nie zapowiada się on nadzwyczajnie. 2009 nie jest bowiem żadną okrągła liczbą – i to nie tylko w naszym powszechnie używanym systemie dziesiętnym, ale też i w innych: szesnastkowym (7D9), czy ósemkowym (3731). Nawet wersja binarna (11111011001) nie prezentuje żadnego szczególnego ułożenia cyfr. A dodatkowo 2009 nie jest “nawet” liczbą pierwszą (rozkłada się na 7 * 7 * 41).
Jednym słowem, jest to liczba zupełnie nieciekawa, więc opatrzony nią rok też pewnie ma duże szanse być absolutnie przeciętny…

Jednak jest coś, co może to zmienić. Coś co musi wydarzyć się w tym właśnie roku. Dokładnie tak, musi – gdyż w przeciwnym wypadku nie wydarzy się wcale. Jest to przy tym coś wyjątkowo pożądanego i bardzo długo oczekiwanego…
Cóż to takiego? Ano oczywiście opublikowanie standardu C++0x :) To przecież ostatnia chwila, aby mógł on wystąpić pod tą nazwą. Zważywszy, że kiedyś oczekiwano, iż ‘x’ zostanie zastąpione raczej przez ‘2’ lub ‘3’, można powiedzieć z całą mocą: najwyższy czas :D

Wesołe jest życie admina

Dwa komputery i jedno łącze internetowe to pewien kłopot, jeśli chcemy mieć dostęp do sieci na wszystkich maszynach jednocześnie. Istnieje oczywiście możliwość mostkowania (nazywanego w Windows udostępnianiem połączenia), ale wada tego rozwiązania jest znaczna: maszyny stają się od siebie zależne i jedna nie będzie miała dostępu do sieci bez drugiej. Na dłuższą metę jest to raczej niewygodne.
Aż dziwne, że dojście do tego wniosku zajęło mi ładnych parę miesięcy ;) W każdym razie nadarzyła się dobra okazja, by sytuację tę zmienić, więc parę dni temu zaopatrzyłem się w proste urządzenie sieciowe zwane potocznie routerem (chociaż faktycznie chodzi o switch routujący).

Przy tej okazji zauważyłem kilka dość zaskakujących dla mnie faktów. Ogólnie wygląda bowiem na to, że tworzenie domowych sieci stało się już tak bardzo powszechne, że urządzenia takie jak to nabyte przeze mnie są obecnie bardzo tanie. Za nieco ponad sto złotych można już mieć pudełko z powodzeniem radzące sobie ze sterowaniem ruchem w niewielkiej sieci, niekoniecznie przewodowej.
Druga niespodzianka związana była z tym, co było dołączone do urządzenia. Bo co niby może znajdować się na płycie CD, którą to – jak każe instrukcja – należy odczytać jeszcze przed podłączeniem routera? Raczej wątpliwe, by były to sterowniki :) Zagadka wyjaśniła się po zalogowaniu do panelu administracyjnego routera: otóż jest to sprytny programik, który odczytuje ustawienia komputera podłączonego bezpośrednio do Internetu, by potem skopiować je na router. Tym sposobem powinniśmy być w stanie skonfigurować urządzenie nawet wtedy, gdy ‘przeglądarka’ i ‘Internet’ to dla nas jedno i to samo… cóż, przynajmniej w teorii ;)

Oczywiście nie sprawdzałem tego w praktyce, bo zdecydowanie wolę tradycyjną metodę konfiguracji. To znacznie fajniejsze – podobnie zresztą jak dalsze grzebanie w ustawieniach routera i obserwowanie, jak to pakiety zdążają we właściwych sobie kierunkach :D