Tegoroczny koniec grudnia to czas podsumowań tego, co działo się nie tylko w ciągu ostatnich 12 miesięcy, ale i całej ostatniej dekady. A przypadkiem właśnie dekadę temu zyskałem dostęp do globalnej sieci zwanej Internetem… Jest to więc ciekawa okazja na podzielenie się paroma moimi obserwacjami tego, jak na przestrzeni ostatnich 10 lat Internet się zmieniał.
Rok 1999 to nie były jakieś zamierzchłe czasy sieci w Polsce (nie wspominając już o sieci w ogóle), lecz mimo to podejrzewam, że niezbyt duża część obecnych jej użytkowników dobrze je pamięta. Cechą wyróżniającą Internetu w tamtym okresie była przede wszystkim oszczędność. Szerokopasmowe łącza nikomu się wtedy nie śniło, a część internautów musiała płacić za sam czas spędzony w sieci (sławetny numer 0202122). Dlatego też podstawową zasadą netykiety było możliwie najskuteczniejsze zmniejszanie rozmiarów przesyłanych danych. Objawiało się to dość spartańskim wyglądem ówczesnych stron, z rzadka składającym się z większej ilości obrazków, a często wykorzystującym takie niefortunne wynalazki HTML jak choćby ramki.
Jak nietrudno zauważyć dzisiaj jest zupełnie inaczej. Główna strona typowego portalu może spokojnie ważyć kilka megabajtów i być okraszona kilkoma reklamowymi animacjami typu Flash, często zresztą niczym nie różniących się od spotów telewizyjnych. Wymaga ona więc znacznie większej przepustowości łącza, a także o wiele lepszej i efektywniejszej przeglądarki.
To też zresztą znak rozpoznawczy Internetu końca dekady: jest on niemal tożsamy z WWW, a inne protokoły komunikacji są w głębokim odwrocie. Kilka lat wcześniej było pod tym względem inaczej. Przeglądanie stron było tylko jedną z wielu sieciowych aktywności, do których należało też korzystanie z e-maila, ściąganie plików przez FTP, czytanie grup dyskusyjnych (Usenet) czy pogaduszki za pośrednictwem IRC. Dzisiaj prawie każdy z tych kanałów komunikacji został pochłonięty lub zastąpiony przez tzw. aplikacje webowe, czyli po prostu trochę bardziej interaktywne wersje stron WWW.
I wreszcie trzeci aspekt zmian, jakie w sieci się dokonały: jej umasowienie. Nie chodzi tu tylko o sam wzrost liczby osób korzystających z sieci, który w ciągu ostatnich 10 lat był prawie czterokrotny. Chodzi o pewne zmiany w samej “strukturze” sieci, które są przynajmniej częściowo jego wynikiem.
Kiedyś w Przekroju czytałem artykuł reklamowany na okładce wiele mówiącą frazą: “Jak idioci zepsuli nam Internet”. Dotyczy ona oczywiście całego sieciowego trendu znanego pod ogólnym określeniem Web 2.0, nad którym zresztą pastwiłem się już przy innej okazji. W skrócie chodzi mniej więcej o to, że połączenie masowości dostępu do Internetu (w krajach rozwiniętych to już przynajmniej połowa populacji) z łatwością umieszczania w nim nowych treści (coraz mniejsza konieczność znajomości takich “technikaliów” jak choćby HTML) powoduje zalanie sieci contentem bez żadnej wartości, czyli jej zwyczajne zaśmiecenie.
W sumie jednak jest to nic nowego; już przed 10 laty mówiło się, że zawartością Internetu są w większości bzdury. Różnica między stanem z tego czasu a dniem dzisiejszym jest jednak taka, że mimo bezwzględnego (a pewnie i względnego) wzrostu ilości treściowych odpadów znalezienie poszukiwanych informacji jest paradoksalnie łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Zawdzięczamy to jednak tylko i wyłącznie gwałtownemu rozwojowi internetowych wyszukiwarek.
Ogólny bilans tej dekady w sieci nie jest więc jednoznaczny. Z jednej strony stoją rzecz jasna MySpace, Facebooka, 4chana czy inne sieciowe szkodniki, ale z drugiej jest przecież Google, Wikipedia i całe mnóstwo wartościowych serwisów tematycznych, z których część nie powstałaby pewnie w warunkach “elitarnego” Internetu sprzed dekady.
Jesteśmy więc w innym miejscu – lecz niekoniecznie gorszym. Trzeba się do niego po prostu przyzwyczaić :)
10 lat, ale ten czas leci