Laboratoria kontra projekty

Studia techniczne – a więc także i informatyka – różnią się od innych choćby tym, że tutaj nie obejdzie się bez dużej ilości zadań praktycznych. Brudzenie tablicy pyłem kredowym na wykładach i ćwiczeniach to bowiem za mało – zwłaszcza, jeśli mówimy o uczelniach technicznych, a nie uniwersytetach.
Mamy więc dwa dodatkowe rodzaje zajęć: laboratoryjne i projektowe. Oba mają na celu wykorzystanie zdobytej przez studenta wiedzy w praktyce oraz nabranie pewnej porcji doświadczenia. Cel chwalebny, wykonanie niestety nieco gorsze…

Dotyczy to głównie laboratoriów, które w pewnej formie są według mnie kompletnym nieporozumieniem, jeśli chodzi o większość dziedzin informatyki – zwłaszcza tych związanych bezpośrednio lub pośrednio z programowaniem. Zajęcia takie wyglądają mniej więcej tak: student otrzymuje takie-a-takie zadanie – którym jest zwykle napisanie programu – i do końca zajęć ma się z niego wywiązać, czyli rzeczony program napisać. Potem wyniki jego pracy są oceniane przez prowadzących.
W czym ta formuła jest zła? Ano można jej wytknąć całkiem sporo mankamentów:

• Nieżyciowość. W pracy nikt przecież nie koduje na akord: wiadomo, że z ośmiogodzinnego dnia programista na efektywną pracę przeznacza najwyżej 4 do 5 godzin. Kogo zresztą byłoby stać na to, by każdy projekt rozparcelować na małe kawałki, które potem byłyby pisane przez koderów w ściśle określonych ramach czasowych? To zapewne całkowicie niemożliwe, a co najmniej wysoce nieopłacalne.
• Złe nawyki. Jeśli mamy tylko godzinę lub dwie, by oddać działający kawałek kodu, na bardzo daleki plan schodzą takie kwestie jak jego czytelność, odpowiedni stopień nasycenia komentarzami, elastyczność, możliwość ponownego wykorzystania, i tak dalej. Krótko mówiąc, produkuje się wtedy kod “tylko do zapisu”, zgodnie z zasadą 3Z: Zakodź, Zalicz, Zapomnij :) Nabyte przy okazji przyzwyczajenia do programistycznego niechlujstwa mogą się odbijać czkawką jeszcze przez bardzo długi czas.
• Stres. Takie laboratoria to tak naprawdę nic innego, jak kartkówka wklepywana na klawiaturze. Nie jest to nic przyjemnego i w (zbyt) dużych dawkach prawdopodobnie może nawet skutecznie odstręczyć od kodowania jako takiego.

W przeciwieństwie do laboratoriów, projekty właściwie nie mają wymienionych wyżej wad. Są też na pewno bardziej pouczające, szczególnie wtedy gdy należy je wykonywać w grupach. Zdobyte przy okazji doświadczenie jest z pewnością o wiele cenniejsze, bo obejmuje przecież także organizowanie pracy i planowanie kolejnych jej etapów. Czegoś takiego nie można raczej powiedzieć o zadaniach wykonywanych na szybko na laboratoriach.