Cztery lata WoW-a

Właśnie dzisiaj mijają dokładnie cztery lata od premiery pewnej gry, która chyba na długie lata pozostanie wzorcem w swoim gatunku – czyli World of Warcraft produkcji Blizzarda. Całkiem zresztą możliwe, że jest to też najlepiej zarabiająca gra w całej historii komputerowej rozrywki, a z pewnością najbardziej znana i najpopularniejsza (11 milionów graczy) produkcja z rodzaju MMORPG.
Wśród tych wszystkich “najów” tym bardziej zaskakujące jest też to, że granice dalszego wzrostu popularności WoW-a wcale nie wydają się być nie tyle nawet osiągnięte, co wręcz osiągalne w przewidywalnej przyszłości. Wystarczy chociażby spojrzeć na wyniki sprzedaży niedawno wydanego (w zeszłym tygodniu) dodatku Wrath of the Lich King. Nie da się zresztą ukryć, że Blizzard dwoi i się troi, aby wszyscy grający w WoW-a mieli co robić w wirtualnym świecie. Rezultaty bywają czasami zabawne; zalicza się do nich na przykład fakt, że wszystkie dungeony wchodzące w skład wspomnianego dodatku zostały ‘wyczyszczone’ już w… 2 dni od jego wydania. To na pozór nielogiczne, ale takie obniżenie poziomu trudności ma jak najbardziej sens. W końcu gracze casualowi i hardcore‘owi płacą po tyle samo, ale tych pierwszych jest przecież kilka(naście) razy więcej niż drugich. Nic więc dziwnego, że (niemal) cała treść gry zaczyna być kierowana właśnie do nich.

Czy na dłuższą metę (czyli przynajmniej następne cztery lata) okaże się to dobrą strategią, nie sposób przewidzieć. Póki co nic nie wskazuje jednak na to, aby było inaczej. Mimo spadku znaczenia PC-tów i postępu technologicznego, oświetlany per vertex świat Azeroth przetrwa więc pewnie jeszcze bardzo, bardzo długo :)

Grzechy grafiki

Karty graficzne mogą podołać renderowaniu coraz większej liczby wierzchołków, więc grafika w grach jest coraz bardziej szczegółowa – to oczywiste. Niezbyt oczywiste jest jednak to, czy jest ona faktycznie lepsza, bowiem nawet mając bardzo dobrze zrobione modele i tekstury niekoniecznie można złożyć je w przyzwoicie wyglądający świat.
Według mnie jest kilka głównych grzechów, jakie można przy tej okazji popełnić:

• 
  Model postaci ładny,
  ale co to za teren?

  Syndrom pustyni z drzewkami. Nazywam w ten sposób wrażenie, że na scenie obiekty niespecjalnie pasują do siebie. Przykładem czegoś takiego jest heightmapa pokryta niezbyt urozmaiconą teksturą (stąd ‘pustynia’), do której “przyklejone” są wyraźnie odcinające się drzewa. Taki teren jest jak najbardziej poprawny w demie silnika, ale w grze oczekiwalibyśmy trochę więcej urozmaicenia i trochę więcej spójności. Może jakieś trawy i krzaczki? ;)

• Ocean w kałuży. Woda to okazja do wielu ciekawych efektów, z refleksami światła i odbiciami na czele. Jednak inaczej wygląda duży zbiornik wodny, a inaczej małe jeziorko. Dlaczego więc tak często widzimy oceany płaskie jak stół i stawy, w których wręcz szaleją sztormy? Czyżby tak trudno było dobrać wagi dla używanej w vertex shaderze funkcji sinus? :)
• 
  Uwaga na słońce! ;P

  Za dużo blooma. Odpowiednie efekty typu post-process to, oprócz upiększania sceny, także dobry sposób na to, by przyciągnąć uwagę do wybranych miejsc (w domyśle: tych lepiej zrobionych niż inne). Jeśli jednak przesadzi się z bloomem, lens-flare i innymi pseudorealistycznymi upiększaczami, to całość robi się mniej imponująca, a bardziej męcząca.

To na pewno nie wszystkie błędy, które dają się w miarę łatwo zauważyć. Wydaje mi się jednak, że te należą do jednych z łatwiejszych do popełnienia. W końcu skoro już napisaliśmy jakiś fajny shader, to warto go wcisnąć, gdzie się da, prawda? :) No cóż, nie zawsze jest to dobry kierunek postępowania…

Interesujące puzzle

Jedna z figur

Do wielu produktów dołącza się teraz różnego rodzaju dodatki, które mają zachęcić potencjalnego nabywcę do ich zakupu. Zazwyczaj nie są one w ogóle warte uwagi, ale niekiedy zdarzają się wyjątki. Dzisiaj na przykład natrafiłem na specyficzne puzzle dołączone do dużego opakowania pewnej herbaty. Składają się one z zaledwie 4 dużych, drewnianych elementów. Rozmieszczając je odpowiednio, można z nich jednak ułożyć okrągłą liczbę aż 64 figur, zilustrowanych na dołączonej ulotce. Mimo pozornej prostoty jest to w praktyce dość trudne. Oczywiście według producenta doskonale pomaga przy tym filiżanka herbaty, ale w rzeczywistości nie zauważyłem jakiejś istotnej różnicy ;)
Przy okazji przypomniałem sobie też o istnieniu podobnych puzzli, tyle że w wersji elektronicznej. Gra nazywa się Liquid Crystals Puzzle, zawiera 37 figur do ułożenia z 7 elementów, jest całkowicie darmowa i prawie tak samo wciągająca. Polecam ją tym, którzy zamiast herbaty preferują inne napoje, a też chcą poćwiczyć szare komórki :)

Takie ćwiczenie jest swoją drogą wybitnie wskazane. Zwłaszcza tym, którzy mają wciąż to nieszczęście, że wraz z początkiem września muszą owe komórki zacząć znowu poważnie wysilać ;]

Pospolite ruszenie

Okazjonalnie na Warsztacie zdarza się, że ktoś zaproponuje zebranie całego community i stworzenie czegoś wspólnymi siłami. To ‘coś’ oznacza oczywiście jakąś grę. Ponieważ zwykle robią to nowi członkowie społeczności, niemal jedynym skutkiem podobnej propozycji jest ożywiona dyskusja na temat tego, dlaczego to się na pewno nie uda ;] Zresztą, taka opinia jak dotąd okazywała się jak najbardziej słuszna :D

Tym razem jednak – choć zaczęło się podobno – w sprawę niespodziewanie zaangażowały się osoby cieszące się dużym autorytetem na Warsztacie. Do pracy nad projektem zgłosiło się też całkiem sporo osób, co aczkolwiek nie musi automatycznie wróżyć sukcesu, ale świadczy przynajmniej o dużym zapale początkowym (oby nie okazał się słomiany ;]). Wreszcie, nie było zbyt dużo zwyczajowego gadania i narzekania, bo prawie od razu rzecz przeszła do czynów – między innymi do utworzenia środowiska do pracy grupowej w serwisie Assembla.

A zatem – kto wie? Możliwe, że coś z tego wyjdzie… Ale przynajmniej na razie postaram się jeszcze zbytnio nie zapeszać :)

Co tam, panie, w WoW-ie słychać?

Jakiś tydzień temu naszła mnie ochota, by zagrać sobie znowu w “jedynie słusznego MMORPG-a”, czyli sławetny World of Warcraft. Ciężko powiedzieć, dlaczego, skoro przez prawie 10 miesięcy nie chciało mi się tykać tej gry nawet końcem małego palca… Pewnie dobrą wymówką będą wakacje – krótkie wprawdzie, ale jednak :)
Wnioski z ponownego odwiedzenia wirtualnego świata WoW są, ogólnie mówiąc, różne i ciekawe zarazem. Najważniejszą obserwacją jest chyba to, co ktoś nazwał coraz większym “zcasualowaniem się” tej gry, a ja określam mianem “syndromu zbliżającego się dodatku”. (Drugi expansion pack do tej gry wejdzie właśnie niedługo w fazę beta-testów, na które można się już zapisywać). W skrócie polega to na tym, iż wszystkie elementy gry określane zgrabnie jako endgame – czyli te najtrudniejsze i najbardziej wymagające – są teraz znacznie bardziej dostępne nie tylko dla 5 czy 10 procent hardcore‘owych graczy. Lokacje, które kiedyś wymagały dobrze skoordynowanej drużyny 10 lub 25 osób (raidy), najlepiej z jednej gildii, są teraz w zasięgu grup formowanych spontanicznie z graczy w gruncie rzeczy mniej lub bardziej przypadkowych.

Jest to w sumie naturalna kolej rzeczy, że dodawany na bieżąco przez twórców gry content z czasem się dewaluuje, co skutkuje wprowadzeniem nowych lokacji, bossów, itp. – i tak to się zasadniczo kręci :) Wielkim problemem chyba wszystkich MMORPG-ów jest jednak schematyczność, bowiem po pewnym czasie (czasem dłuższym – zwłaszcza w przypadku tak dopracowanej gry jak WoW) stwierdzić można, że to wszystko tak naprawdę już było. Trochę inaczej, ale duże analogie są jednak widoczne.
Recykling pomysłów jest zauważalny zwłaszcza w przypadku walk z bossami, co jest esencją każdego raidu. Dla niewtajemniczonych wyjaśniam, że podstawowy schemat przebiegu takiej walki w klasycznym MMORPG-u typu fantasy wyróżnia trzy elementy, czyli role pełnione przez poszczególnych graczy:

• Rola tanka, pełniona przez postać (postaci) w ciężkiej zbroi z dużą ilością życia, czyli klasy wojownika, paladyna lub podobnych. Jej (ich) zadaniem jest skupić na sobie uwagę bossa i przyjąć większość zadawanych przez niego obrażeń.
• Rola healera, czyli jednej lub kilku osób utrzymujących przy życiu cała grupę, ze szczególnym uwzględnieniem tanków. Zwykle jest to zadanie dla postaci posługujących się jakąś formą magii.
• Rola damage dealera (“zadawacza obrażeń”), czyli postaci mających za zadanie zrobić złemu bossowi odpowiednio dużą krzywdę :) Wachlarz sposobów jest tutaj szeroki i obejmuje zarówno magię, jak i walkę fizyczną wręcz czy strzelanie z dystansu.

Mało skomplikowane, prawda? W czystej wersji (zwanej wyjątkowo obrazowo tank & spank) byłaby to w istocie wielka nuda. Dlatego zawsze występują liczne dodatkowe atrakcje, których może być niewiele lub całkiem sporo, ale według mnie wpadają zawsze w jedną z czterech poniższych grup:

• Niebezpieczeństwa wymagające od graczy poruszania się albo przynajmniej odpowiedniego ustawienia. Zazwyczaj oznacza to konieczność stania w odpowiednim odstępie od innych, gdyż inaczej może wydarzyć się coś niedobrego. W bardziej skomplikowanym przypadku może to być konieczna okresowa zmiana pozycji, oznaczająca czasem długi bieg, wymagająca szybkiego refleksu, uwzględnienia kwestii widoczności lub poruszania się w trzech wymiarach. Niekiedy pomyłka kończy się bardzo nieprzyjemnie :)
• Dodatkowi wrogowie, towarzyszący głównemu bossowi, z którymi trzeba sobie jakoś poradzić. Bywa, że problemem jest głównie ich ilość; niekiedy też są znacznie większym kłopotem od samego bossa. I wreszcie: wrogowie ci mogą mieć również całkiem dużo wspólnego z samymi graczami…
• Innowacje w dziedzinie tankowania. Niestety (a może raczej -stety) bossowie generalnie nie wykazują się inteligencją: jako byty całkowicie oskryptowane nie koncentrują się na szybkim wyeliminowaniu kluczowych postaci, czyli healerów, lecz z uporem biją w ciągle leczone postaci ciężkozbrojne. Cóż, takie życie ;) Tym niemniej bywa, że czasami i tutaj zdarzają się jakieś innowacje, co objawia się na przykład koniecznością rotacji tanków, pełnienia tej roli przez klasy zupełnie nietypowe lub nawet przez postacie nie będące graczami (non-player characters – NPCs). Wyjątkowo boss może w ogóle nie potrzebować tankowania lub zwyczajnie być na nie odporny.
• Łamanie schematów dotyczących ról poszczególnych typów postaci w całej walce. Healerzy mogą na przykład niemal całkowicie stracić możliwość leczenia na ten czas, co zmusza ich do zadawania obrażeń. W innym przypadku część graczy zwykle zajęta tym właśnie zadaniem musi dla odmiany zająć uwagę dodatkowych przeciwników biorących udział w walce. A bywa i tak, że tradycyjne klasy postaci zupełnie przestają mieć znaczenie, choć taka oryginalność jest wielce rzadka.

Jaki jest wniosek z tej nieco przydługiej wyliczanki? Ano taki, że w WoW-ie nowatorskie pomysły pojawiają się niestety coraz rzadziej. Spośród 17 przykładów, które mimochodem wymieniłem (tak, chodzi o te dziwne linki ;D), tylko cztery pochodzą z wydanego półtora roku temu pierwszego dodatku, The Burning Crusade. Wszystkie inne koncepty pojawiły się już w podstawowej wersji gry i są tylko użytkowane ponownie z niewielkimi zmianami.
Czy to oznacza niedaleki zmierzch jej popularności? To niewykluczone. Ale przecież zawsze pozostaje jeszcze rozgrywka typu Player vs Player. Tam tendencje są zgoła odwrotne – upraszczające, a najlepszych ich wyrazem są areny. Weźmy po prostu dwie drużyny składające się z 2, 3 lub 5 graczy i niech wygra lepsza. Mało oryginalne, ale zadziwiająco popularne :D

Vista i Eksplorator gier

Oprócz wsparcia dla wielkiej i wspaniałej wersji 10 biblioteki DirectX, system Windows Vista ma przynajmniej jeszcze jeden feature związany z programowaniem gier (i przy okazji z graniem w nie). Nie jest on aczkolwiek aż tak szeroko znany, chociaż wszystkie niezbędne narzędzia potrzebne do korzystania z niego są zawarte – nomen omen – w DirectX SDK.

Eksplorator gier z zaznaczoną
najciekawszą pozycją ;-)

To Eksplorator gier – małe, dosyć niepozorne, ale w gruncie rzeczy całkiem potężne narzędzie – w tym sensie, że potrafi ono czasami… zablokować dostęp do niektórych plików na dysku :) To aczkolwiek robota kontroli rodzicielskiej, czyli funkcji bardzo ściśle z wspomnianym Eksploratorem związanej. Ale po kolei.
Eksplorator gier (dostępny przez Start > Gry) to program, za pomocą którego możemy przeglądać gry zainstalowane na naszym komputerze. Prezentuje on nam ich nazwy, loga, gatunki, wymagania sprzętowe (w postaci Indeksu wydajności Windows), klasyfikację treści (wymagany wiek, zawartość przemocy, wulgaryzmów, itp.) i oczywiście pozwala także rzeczone gry uruchamiać – o ile nie zabrania tego ewentualna kontrola rodzicielska. Niby proste, chociaż na pierwszy rzut oka można by przypuszczać, że aplikacja ta dysponuje jakąś sztuczną inteligencją lub zdolnościami paranormalnymi. No bo skąd właściwie bierze ona te wszystkie informacje?…

Edytor plików GDF
zawarty w DXSDK

Prawda jest naturalnie taka, że wszystkie te dane muszą być podane przez twórców gier. W tym celu należy stworzyć tzw. Game Definition File (GDF), który jest plikiem XML opisującym różne parametry gry. Do niego możemy też dołączyć kilka grafik, a następnie całość należy zlinkować jako zasoby (resources) do jakiegoś pliku wykonywalnego – .exe lub .dll. Część tych czynności jest wspomagana przez Game Definition File Editor – niewielkie narzędzie dostarczane wraz z DirectX SDK począwszy od zeszłego roku. Potrafi ono mianowicie wyprodukować skrypt zasobów (plik .rc), który możemy dołączyć np. do projektu w Visual C++, skompilować do .res i z linkować z naszą grą.

Klasyfikacji treści wymaga
niestety (albo raczej stety)
cyfrowego podpisania gry

Lecz niestety nie jest to koniec zabawy :) Cały ten system, dzięki któremu Eksplorator posiada informacje o zainstalowanych grach, działa częściowo w oparciu o COM, a sama gra wymaga rejestracji w systemie w dość specjalny sposób, zanim będzie ona widoczna w programie. Ten sposób spokojnie można nazwać “ręcznym”, bo obejmuje on:

1. Stworzenie instancji interfejsu COM IGameExplorer.
2. Wywołanie jego metody VerifyAccess z podaniem pliku GDF.
3. Wywołanie metody AddGame z kilkoma parametrami, m.in. wspomnianym plikiem i ścieżką do katalogu instalacyjnego gry.
4. Stworzeniu przynajmniej jednego skrótu (w ściśle określonym miejscu), który pozwoli np. uruchomić grę przy pomocy Eksploratora.

Urocze, prawda? ;-) Żeby było śmieszniej, wszystkie te czynności powinny być wykonane w trakcie instalacji gry (a dokładniej: na sam jej koniec), co wymaga intensywnej grzebaniny w używanym programie instalacyjnym (w celu wywołania funkcji z pomocniczej biblioteki DLL) lub po prostu napisania małego programiku, który zostanie odpalony na końcu setupu i wszystkim się zajmie. O ile mi wiadomo, ani InstallShield, ani Windows Installer, ani freeware’owy Inno Setup nie wspierają natywnie procesu rejestracji gier w podobny sposób jak chociażby instalacji czcionek w systemie.

“A więc po co to wszystko?”, można zapytać. Ano chociażby po to, żeby nasza cudna produkcja jakoś się wyróżniała :] Obecnie gry retailowe w większości rejestrują się Eksploratorze, lecz z pewnością czyni tak mniejszość gier typu casual czy share/freeware. Możemy więc choć trochę zabłysnąć w oczach przyszłego użytkownika (chociaż zasadniczo zalecam świecenie innymi zaletami).
Na koniec – jeśli zdecydujemy pobawić się całym tym mechanizmem – warto pamiętać o tym, że Eksplorator gier to rzecz istniejąca jedynie na Viście, więc tylko na tym systemie powinniśmy przeprowadzać proces rejestracji.

Wielkanocne jaja

Wprawdzie Google ostatecznie rozstrzyga rywalizację między Gwiazdką a Wielkanocą na korzyść tej pierwszej, ale to zwyczaj z okolic święta wiosennego użyczył nazwy dla pewnej zabawnej praktyki programistycznej. Chodzi o easter eggs, czyli ukryte napisy, ekrany, a czasem całe pod-aplikacje, obecne w programie acz niedostępne niewtajemniczonym użytkownikom. Mimo tego, wiele spośród tych ‘jaj’ stało się wyjątkowo znanych.

Dotyczy to naturalnie tych aplikacji, które są szeroko znane – czyli na przykład tych wyprodukowanych przez znaną i (nie)lubianą firmę z Redmond. Różne wersje pakietu Office zawierają przykładowo przynajmniej kilka różnych gier, począwszy od prostego flippera (Word 97) przez symulator lotu aż po… grę FPP (we wczesnej wersji Excela). W Windows poniżej wersji XP można było też wykorzystać ciekawostkę ukrytą w jednym z wygaszaczy ekranu, który mógł wyświetlać kolejno nazwy znanych wulkanów na świecie.
Spora ilość easter eggs jest zawarta w okienkach About programów – co jest całkiem zrozumiałe, zważywszy że prawie nikt tam nie zagląda :) Do bardziej znanych należy chyba odgłos wydawany po kliknięciu w nos na fotografii twórcy programu mIRC.

Jaja możemy jednak znaleźć nie tylko w programach użytkowych, ale także w grach. Kto nie zna słynnego “krowiego poziomu” (cow level) z Diablo II? Blizzard ma zresztą więcej takich kwiatków w zanadrzu – jak choćby zabawne dźwięki wydawane przez jednostki w obu znanych RTS-ach (WarCraft i StarCraft). W World of Warcraft ilość różnych smaczków liczy się co najmniej w tysiącach.

Niestety, przed easter eggs przyszłość rysuje się ponuro. Możliwość umieszczenia w kodzie programu nieudokumentowanego kodu jest bowiem potencjalnym zagrożeniem i może prowadzić do powstania tzw. bomb logicznych. To oczywiście zmartwienie koncernów, które mogą nie ufać swoim programistom. Amatorskich produkcji siłą rzeczy to nie dotyczy.
Tak więc umieszczajmy w swoich grach i aplikacjach jak najwięcej jajcarskich pomysłów, póki jeszcze możemy :) Wesołych świąt!