Wyrazy obce i ich odmiana

Kilka dni temu doczekałem się w końcu materiałów w IV Ogólnopolskiej Konferencji Inżynierii Gier Komputerowej, która odbyła w Siedlcach w kwietniu zeszłego roku. W ich skład wchodzą między innymi teksty referatów, jakie zostały tam wygłoszone. Wprawdzie wśród nich nie ma tym razem żadnego referatu mojego autorstwa, ale i tak były one bardzo ciekawe ;-)

Przeglądając je, zauważyłem też, że reprezentują one całkiem niezły poziom językowy. Nie jest to oczywiście sprawa najważniejsza (w końcu o wiele istotniejsza jest zawartość merytoryczna), ale brak dbałości o poprawność dość często idzie w parze z niską jakością tekstu także według innych kryteriów. Wciąż zresztą zdarzają się pojawiać na rynku książki informatyczne, których redaktorzy “położyli” sprawę niemal pod każdym względem: od tłumaczenia po korektę.
Odpowiednie tłumaczenie to często – w przypadku publikacji z tej branży – decyzja, które terminy pozostawić w oryginalnej formie. Akurat w przypadku programowania gier bardzo dużo z nich nie tylko jest używanych wyłącznie w formie angielskiej, ale wręcz nie ma dobrych polskich odpowiedników (jako najlepszy przykład zawsze podaję ‘shader’). To sprawia, że teksty o tej tematyce są prawie zawsze naszpikowane obcojęzycznymi wyrazami, które jeszcze często podlegają odmianie tak samo, jak inne słowa. A to rodzi mnóstwo problemów natury ortograficzno-edytorskiej, jakich można uniknąć, jeżeli pamiętamy o kilku zasadach:

• Terminy obcego pochodzenia zaleca się – jeżeli nie jest ich zbyt dużo i mamy odpowiednie możliwości formatowania – wyróżnić jakoś, na przykład kursywą. Oczywiście jeśli w ten sposób pochyła staje się połowa tekstu, lepiej z tego zrezygnować.
• Wyrazy kończące się samogłoską, której nie wymawia się (np. sprite, frame, state), odmieniamy, dodając odpowiednią końcówkę poprzedzoną apostrofem (a więc: sprite’a, frame’ie, state’a, itp.)
• Wyrazy kończące się spółgłoską lub samogłoską, którą wymawiamy, odmienia się tak, jak wszystkie inne: shader – shadera, quad – quadów, itp. Nie stosujemy więc żadnych apostrofów ani myślników, ale musimy pamiętać, aby całą końcówkę wyrazu zapisać zgodnie z jej polskim brzmieniem. Mamy zatem: Linux – Linuksa, vertex – verteksy, i tak dalej.
  Przyznam, że nie bardzo wiem, jak postąpić z wyrazami, w których na końcu są spółgłoski, których nie wymawiamy. Na szczęście w języku angielskim takich słów praktycznie nie ma, a w dziedzinie programowania gier i grafiki są to chyba tylko nazwiska: Bezier [bezje] i Lissajous [lisażu]. Swoją drogą obaj panowie byli Francuzami i obaj są znani z wynalezionych przez siebie typów krzywych… i oba nazwiska równie ciężko się odmienia :-)
• Akronimy, czyli skróty powstałe z pierwszych liter kilku wyrazów, odmienia się niezbyt często, lecz jeśli już się to robi, należy dodawaną końcówkę zawsze poprzedzać myślnikiem. Możemy więc mówić o DOS-ie, BIOS-ie, POSIX-ie i pewnie jeszcze wielu innych skrótach.
  Podobną regułę można też chyba zastosować do tych nazw, które kończą się wielkimi literami, czyli np. do DirectX-a czy OpenGL-a.

Nie są to jak widać specjalnie skomplikowane reguły, a stosując się do nich, powiększamy coraz bardziej zagrożony obszar poprawności językowej w Internecie i nie tylko.

Be Sociable, Share!

• 
• 

Be Sociable, Share!

• 
• 

• Tweet
•